Blijven leren
Onze kijk op luisteren
Luisteren is zo lastig omdat je er de hele tijd doorheen denkt.
De kern van Luisteren
Kijk door het venster van de ander: nieuwsgierig meekijken, niet invullen met je eigen interpretaties en aannames. Waar wil je naar luisteren; naar je eigen verhaal of dat van de ander? Indien dat laatste, zorg dan dat je het gesprek de goede zetjes geeft.
Luisteren is een activiteit
1. Je checkt of je de ander begrepen hebt, met als doel om misverstanden te voorkomen.
2. Je stelt de ander gerust dat je met je volle aandacht erbij bent en geluisterd hebt. De ander voelt zich gehoord, zowel inhoudelijk (het Wat) als emotioneel (het Hoe).
3. En heel praktisch: je houdt regie. M.b.v. samenvatten kun je structuur bewaken en bv een onderdeel afsluiten en een overgang maken naar een ander onderdeel.
Tip: 'ik hoor je zeggen' is een frase die je weg kunt laten. Vat maar direct samen, hoe directer hoe beter.
Een waarom-vraag begint weliswaar met een vraagwoord, maar is heel vaak niet open. Dat is omdat “waarom” als een verwijt kan klinken. “Waarom heb je mij niet gebeld?” (Onderliggende boodschap: je had me potdomme moeten bellen!) “Waarom heb je het zo gedaan?” (Onderliggende boodschap: je had toch meteen kunnen zien dat het mis ging!) Als je een vraag met waarom begint leg je er vaak vanzelf al een verwijtend toontje in, al probeer je het neutraal te zeggen.
Door het gebruik van waartoe-vragen impliceer je dat je gesprekspartner rationeel is, met andere woorden dat hij iets probeert te bereiken met wat hij doet. Je kunt waartoe-vragen op allerlei manieren formuleren. Hier zijn enkele voorbeelden:
• Wat probeer je te bereiken door het zo te doen?
• Wat denk je dat het voordeel ervan kan zijn om het zo te doen?
• Hoe helpt het om het zo te doen?
• Wat kan het opleveren om het zo te doen?
• Met welke bedoeling doe je het zo?
• Wat is de reden dat je hebt besloten om het zo aan te pakken?
Moeite met luisteren?
Onze kijk op luisteren
Wat de ‘harde’ winst van luisteren betreft:
- Je krijgt een completer beeld van de situatie. Dat verruimt je keuzemogelijkheden
- Je wordt efficiënter en effectiever
- Door goed te luisteren houd je regie
Wat de ‘zachte’ winst van luisteren betreft:
- Luisteren is de poort tot begrip en compassie. En als je een ander begrijpt, is de kans kleiner dat je hem veroordeelt, of een label opplakt
- Je kunt er iets van leren en het verkleint je blinde vlekken
- Het versterkt de relatie
- Mensen vertellen graag; iedereen wil gezien en gehoord worden. Dopamine
- Je helpt de ander om inzicht in zichzelf en zijn beweegredenen te krijgen
- Je hoeft niet bang te zijn dat als je je in de ander verdiept, jouw verhaal/standpunt ondersneeuwt. Sterker: het vergroot de kans dat de ander ook naar jou wil luisteren.
Luisteren lijkt makkelijk, maar is verdraaid lastig. Dat komt omdat ons filter in de weg zit: opvattingen, herinneringen, oordeel, ideeën, eigen referentiekader, normen, aannames en geldingsdrang (“ik-ook”). Oftewel, we luisteren allemaal autobiografisch.
Dit alles vatten we samen met de term Ego-luisteren. Het parkeren daarvan is moeilijk, en uitzetten is onmogelijk. Je kunt niet ‘objectief luisteren’.
Mensen luisteren veelal met het doel om te antwoorden, niet met het doel om te begrijpen.
Eerst begrijpen voordat je begrepen wordt (Habit 5 van Covey)
Luisterhouding: je verlaat je eigen positie, je gaat naast de ander staan en kijkt door zijn venster naar de werkelijkheid. Kun je in de luisterstand? Kun je of wil je het horen? Of doe je het voor de vorm? In dat laatste geval; niet aan beginnen
Luisteren doe je vanuit interesse en compassie
Luisteren doe je voor een groot deel met je ogen
Bij Waarom vragen, voelen mensen zich soms ter verantwoording geroepen, of aangevallen. Dat komt omdat er in de waarom-vraag een verkapt verwijt kan zitten: ‘Waarom heb je de afwas niet gedaan?’ = ik wil helemaal niet weten waarom je de afwas niet gedaan hebt, ik baal er gewoon van. Of: "Waarom was je te laat?" waarin vooral ergernis klinkt dat diegene er niet op tijd was.
Liever waartoe vragen: niet “waarom heb je dat zo aangepakt?”, maar “wat is de reden dat je het zo hebt aangepakt?”.
Aanwijzingen dat mensen niet luisteren:
- Ja maar
- Mag ik even uitpraten?!
De ideeën en tips die je op deze pagina hebt gevonden kun je oefenen en uitproberen in ons skillslab Luisteren Méér weten over onze aanpak?
Bel ons: 020-422 1323Dit zeggen klanten
Dank voor de mooie samenwerking gisteren met resultaat: .... een heel mooi initiatief, en heel gewoon vanuit de medewerkers!
Prima acteur, prima klik! Hij heeft onder barre omstandigheden moeten werken (kleine ruimte, lawaai en ijzige kou) maar zich heel flexibel opgesteld. Het waren heerlijke trainingen!
De regie-scenes sloten goed aan bij de praktijk. Herkenbare situaties, maar tegelijkertijd kun je er met afstand naar kijken en dan ontstaat er begrip voor de verschillende rollen.
